Torku Soma’ya ihanet etti

İzmir Yaşam olarak, daha önce defalarca konuk ettiğimiz, bölgeyi yakından tanıyan isimlerden biri olan Eski MHP Soma İlçe Başkanı Vedat Erdem ile yeniden bir araya geldik. 4 Eylül 2024 tarihindeki yayınımızda “Soma Termik Santrali kapanma tehlikesiyle karşı karşıya” uyarısında bulunan Erdem’in o dönem söyledikleri, bugün tam anlamıyla gerçeğe dönüşmüş durumda.

Soma Termik Santrali’nin kapanmasıyla birlikte bölgedeki ekonomik ve sosyal kriz derinleşirken, Eski MHP Soma İlçe Başkanı Vedat Erdem’den çarpıcı bir iddia geldi. İzmir Yaşam’a konuşan Erdem, santralin işletmecisi Torku’nun, tesisi devlete yüklemek için bilinçli şekilde borçlandırıldığını öne sürdü. Açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

“Devlet sattığı bir malı geri almaz. Ama bunu alsın diye, 18 milyar gibi — yani santralin 2 katı, belki 3 katı değerinde — TKİ’ye kömür borcu yaptılar. Bunu kasıtlı yaptılar. Bakanlık da bu kasıtlı durumu gördü. Bu santralden kurtulmak için devlete inadına borçlandılar. Borçlandıkça da devleti içeriye aldılar.”

Erdem, Enerji Bakanlığı’nın yaşanan krizi önlemek adına önemli adımlar attığını belirtirken, Soma’nın geleceğine dair kaygılarını da dile getirdi:

“Bu adamlara bu fedakârlığı bu devlet yaptı ama 120 bin nüfuslu bir bölgenin bitme durumu var. Balıkesir Balya yıllar önce bunu yaşamıştı. Soma da aynı hale gelmesin, büyük bir kaos oluşmasın diye devletimiz, bakanlığımız çok büyük fedakârlık yaptı. Bugün 18 milyar borçları var. En nihayetinde devlet dedi ki: ‘Yeter artık kardeşim, öde borcunu!’ Ama bunlar ısrarla ödememek için direndiler. Santrali affedersin hurdalığa çevirdiler. Devlete verdikleri taahhütleri yerine getirmediler.”

Aradan geçen bir yıl içinde yaşanan gelişmeler Soma’yı, Ege’yi ve hatta Türkiye’yi yakından ilgilendiren bir krize dönüştü. Santral kapandı, üretim durdu, binlerce işçi ücretsiz izne çıkarıldı. Vedat Erdem, konuyu detaylarıyla ve çarpıcı açıklamalarla İzmir Yaşam izleyicileriyle paylaştı.

Soma’nın kömür ve enerji üretimiyle ayakta duran bir kent olduğunun altını çizen Vedat Erdem, Termik Santral’in 2015 yılında kamu elinden çıkıp Konya Şeker’e (Torku) devredilmesiyle birlikte sürecin adım adım felakete gittiğini söyledi. Santralin o dönemde yıllık 40-50 milyon lira kâr ettiğini belirten Erdem, “Zarar etmeyen bir tesisi, ‘enerji bizim işimiz değil’ diyen bir gıda firmasına verdiler” dedi.

Santral devredildikten sonra verilen çevre taahhütlerinin yerine getirilmediğini vurgulayan Erdem, bu ihmallerin halk sağlığı üzerinde ciddi etkiler yarattığını ifade etti: “Soma’da 2015-2025 arasında sigara içmeyenler bile kanser oldu. Bu durum bile başlı başına dava konusudur. Soma halkının sağlığıyla oynandı.”

“Santral Durursa Sadece Soma Değil, Tüm Bölge Çöker”

Soma’daki ekonominin bu santrale bağımlı olduğunu hatırlatan Erdem, “Bugün 2 bin kamyon bu santrale kömür taşıyor. 10 bine yakın maden işçisi var. Dolaylı olarak 70 bin kişinin geçimi bu santrale bağlı. Bu sadece Soma’yı değil  Bergama, Kınık gibi çevre ilçeleri de etkiliyor. Santral kapanırsa göç kaçınılmaz olur. Soma Balya gibi boşalan bir kasabaya döner” diye konuştu.

“Sendikaya Üye Oldular Diye Atıldılar, Tazminatlar da Tehlikede”

Skandal boyutundaki bir başka gelişmeyi daha paylaşan Erdem, “Üretim durmadan kısa süre önce 50 güvenlik görevlisi sadece sendikaya üye oldukları için işten atıldı. Bu hukuk dışı, insanlık dışı bir uygulama. Bunu da kamuoyunun vicdanına bırakıyorum” dedi.

Erdem, bu gelişmeyi daha önce de sık sık gündeme getirdiğini belirterek tepkisini şöyle sürdürdü:

“Bu da bir skandaldır. Soma’ya gelmişsin, Soma halkını bacalardan çıkan her türlü pislikle zehirlemişsin. Soma halkına ait olan kömür sahalarına 18 milyar lira borç yapmışsın. Bu paraları götürüp kendi gıda sektörüne harcamışsın. Yeni evli gençlerimiz var; kimisinin beyaz eşya, kimisinin düğün borcu var. Bu insanları sadece sendikaya üye oldular diye kafana göre işten atamazsın.”

İşten çıkarılan güvenlik görevlilerinin tazminat haklarının da tehlikede olduğuna dikkat çeken Erdem, “Bu insanların yaklaşık 400-500 milyon liralık tazminat hakkı var. 18 milyar lira devlete kömür borcu yapan bir firma, bu işçilerin tazminatını da ödemeyebilir diye korkuyorum. Bu konuda da peşini bırakmayacağız” dedi.

Torku, yükümlülüklerini yerine getirmedi

Torku’nun santrali devraldıktan sonra yükümlülüklerini yerine getirmediğini belirten Erdem, sözlerini şöyle tamamladı:

Torku vatandaşın sağlığını bozdu

“Bu kadar sorumsuzluk olmaz. 120 bin nüfuslu Soma’yı kaosa sürükleyemezsin. Devlete verdikleri taahhütleri yerine getirmediler. Baca filtrelerini değiştirmediler, revizyon yapmadılar. Santrali zorla vermediler, ama şimdi alın diyorlar. Avukat ve hukukçulara sosyal medyadan defalarca çağrı yaptım, hala da bu çağrı geçerlidir. Bu milletin 10 yıllık sağlığı bozuldu, devletin 18 milyar lirası heba oldu. Bunun hesabı sorulmalı.”

“Böyle Bir Santral Gözden Çıkarılımaz!”

Santralın sahip olduğu altyapının Türkiye genelindeki birçok tesiste dahi olmadığını belirten Erdem, şu bilgileri verdi:

“Santralin kendine ait Sevişler Barajı var. Kül barajı var. Şalt sahaları var. Bunlar milyarlarca lira değerinde altyapılar. 960 MW’lık kapasiteye sahip, stratejik bir santralden söz ediyoruz. Ancak %19 verimlilikle çalıştırılıyor. Bu oran %60’lara çıkarılırsa yeniden kâr eder hâle gelebilir.”

Karabük Modeli Önerisi: Soma Kendi Santraline Sahip Olsun

Enerji Bakanlığı’nın son aylarda ciddi bir çaba içinde olduğunu söyleyen Erdem, çözüm önerisi olarak Karabük modelini sundu:

“Karabük Demir Çelik’te olduğu gibi santral Soma Ticaret Odası ve Enerji Bakanlığı ortaklığıyla %50-%50 paylaşılsın. Soma kendi enerjisine sahip çıksın. Torku’nun yarattığı tahribat ancak böyle giderilebilir.”

“Torku Soma’ya İhanet Etti!”

Torku’ya yönelik eleştirilerini sürdüren Erdem, şu çarpıcı sözleri kullandı:

“Torku Soma’ya ihanet etti. Bize değil sadece, Enerji Bakanlığı’na da ihanet etti. Hakkını yememek gerek, Alpaslan Bayraktar son 3-4 aydır bu krizi çözmek için gece gündüz çalışıyor.”

Diğer santrallerin sorunsuz çalıştığını belirten Erdem, Soma’nın yaşadığı krizi şu sözlerle özetledi: “Bizim en büyük şanssızlığımız; bir gıda sektörünün, bir şekercinin gelip bilmediği bir işi alması ve hem kendini hem bakanlığı hem Soma’yı belirsiz bir kaosa sürüklemesi.”

“Santralın Kapanacağına İnanmıyorum”

Santralın kapanmayacağına inandığını belirten Erdem, “Ben kapanacağına inanmıyorum. En fazla 1-1,5 ay içerisinde burası kendine gelir. 120.000 nüfuslu Soma’yı, 960 MW’lık bir santrali kimse kapatmayı göze alamaz” dedi.

Erdem, Soma’da tahmini 500-600 milyon ton kömür rezervi bulunduğunu, önümüzdeki 20 yıl kömüre dayalı enerji üretiminin devam edeceğini ifade etti. Bölge siyasetçilerinin ve iş adamlarının da konuya sahip çıkması gerektiğini vurgulayan Erdem, santralın stratejik önemini bir kez daha gündeme getirdi.

haber:İzmir Yaşam