İZMİR – Tiroid hormonlarının temel yapı taşı olan ve anne karnından yaşlılığa kadar bilişsel fonksiyonların ustası olarak nitelendirilen iyot, hayati öneme sahip. SBÜ İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Serra Alpözen Yağcı, iyotun kritik işlevleri ve toplumdaki yaygın yanlış inanışlar hakkında çarpıcı uyarılarda bulundu.
Dünyanın En Önemli Önlenebilir Zekâ Geriliği Nedeni
Dr. Alpözen Yağcı, iyot eksikliğinin özellikle hamilelik döneminde bebeğin beyin gelişimini olumsuz etkileyerek zekâ geriliğine ve yenidoğan hipotiroidisine yol açabildiğini belirtti. Uzman hekim, bu durumu küresel bir sorun olarak tanımlayarak:
“Dünyada önlenebilir zekâ geriliğinin en önemli nedeninin iyot eksikliği olduğunu” vurguladı.
Yetişkinlerde ise iyot eksikliği guatr ve tiroid fonksiyonlarında bozulmalara (hipotiroidi/hipertiroidi) neden olarak; kronik yorgunluk, metabolizma yavaşlaması ve çarpıntı gibi şikayetlere yol açıyor.
Yanlış Tuz İnanışlarına Dikkat: “İyotsuz Tuz Tüketmeyin”
Türkiye’nin iyotlu tuz kullanımı konusunda önemli ilerleme kaydettiğini belirten Dr. Yağcı, ‘iyotlu tuz sağlıksızdır’ ya da ‘deniz/kaya tuzu yeterli iyot sağlar’ gibi inanışların bilimsel dayanaktan yoksun olduğunu söyledi.
Dr. Yağcı, hekim tavsiyesi olmadan iyotsuz tuz tüketilmemesi gerektiğini vurgularken, iyotlu tuzun faydasını korumak için hayati bir hatırlatmada bulundu: “İyotlu tuz, yemek piştikten sonra eklenmeli” ve serin, kuru yerlerde saklanmalıdır.
Gebelik ve Takviye Kullanımı Uyarısı
Özellikle vegan ve vejetaryen beslenen kişilerin iyot eksikliği açısından risk altında olduğunu belirten Dr. Yağcı, takviye kullanımı konusunda da ciddi bir uyarı yaptı. Kontrolsüz ve yüksek dozda iyot içeren takviyelerin, tiroid fonksiyon testlerini ciddi şekilde bozabileceğini ifade etti.
Son olarak, gebelik ve emzirme döneminde artan iyot ihtiyacına dikkat çekilerek, tüm anne adayları ve emziren annelerin günlük beslenmeye ek olarak 150 mcg iyot desteği alması gerektiği hatırlatıldı. İyotun ana kaynakları ise deniz ürünleri, süt ürünleri ve yumurta olarak sıralandı.