Gediz Deltası’nda düzenlenen 2025 Körfez Buluşması’nda yerel yöneticiler ve bilim insanları çarpıcı uyarılarda bulundu. Sanayi atıklarıyla kanalizasyona dönen Gediz Nehri’nin tarımı, İzmir Körfezi’ni ve Kuş Cenneti’ndeki flamingoları yok oluşa sürüklediği vurgulandı. CHP’li Erdal Karagöz şok eden açıklamada bulundu: “Gediz’in tek sorumlusu Tarım ve Çevre Bakanlıklarıdır, Menemen’de yetişen ürünler yenmemeli!”
2025 Körfez Buluşması Menemen’de
İzmir Büyükşehir Belediyesi iştirakleri İZDENİZ ve İZSU ile İzmir Sivil Toplum Örgütleri Platformu (İSTÖP) iş birliğinde gerçekleşen “2025 Körfez Buluşması”nın ikincisi Menemen’de Gediz Deltası’nda gerçekleştirildi.
Emiralem Regülatörüne giden heyet ardından Gediz Nehri’nin İzmir Körfezi ile birleştiği alana gitti. Bölgede bulunan balıkçı tekneleriyle giden bilim kurulu üyeleri bölgede bulunan su kaynaklarından numuneler aldı.
“Menemen’de Yetişen Ürünler Yenmemeli”
İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Menemen Belediyesi CHP’li Meclis Üyesi Erdal Karagöz, Menemen Ovası’ndaki tehlikeyi net bir şekilde ortaya koydu:
“Menemen Ovası, Türkiye’nin 4. büyük ovası. 165 bin dekar net sulanabilir bir alan. Burada yetişen ürünler İstanbul ve İç Ege Bölgesi’ne veriliyor. Son üç, dört yıldır Menemen bölgesinde Gediz’den kaynaklanan bir kirlilik oluşmakta.”
170 Fabrika Atık Atıyor
Karagöz, Gediz’e atık atan fabrika sayısını açıkladı:
“Demirköprü Barajı’ndan sonraki Menemen’in son noktasına kadar uzaklık 110 kilometrelik bir alan içerisinde bizim tespitlerimize göre 170’e yakın zeytin fabrikası atıkları, evsel atıklar, sanayi atıkları atılıyor. Bunların toplamı 7 metreküpe yakın bir su miktarına teşkil ediyor.”
Çiftçiler Kirli Suyla Sulama Yapıyor
En vahim durum, çiftçilerin kirli suyu tarım alanlarında kullanması:
“Bu 7 metreküp suyun bir kısmını Menemen bölgesindeki çiftçilerimiz tarım alanlarında kullanıyor. Geriye kalan kısmı da deniz ve Gediz’in birleştiği noktaya doğru geliyor.”
Flamingolar Kaçıyor: 18 Binden 13 Bine Düştü
Gediz kirliliği, Kuş Cenneti’ndeki flamingoları da vuruyor:
“Buraya gelen o su flamingo ve pelikan kuşlarımızın su ihtiyacını karşılıyor. Bu gelen suyun içerisinde ağır metaller oluştuğu için kuşlar su aramak için dışarıya çıkıyor. Bu sebeple kuluçkada bulunan kuşlar Kuş Cenneti’nden kaçıyor. 18 bin çift flamingo varken; bugün 13 bin adet flamingo sayılabiliyor.”
Ağır Metaller Alarm Veriyor
Gediz suyundaki ağır metaller, hem ekolojik sistemi hem de insan sağlığını tehdit ediyor:
Flamingolar kuluçkadan kaçıyor
Kuş sayısı 5 bin azaldı
Çiftçiler kirli suyla sulama yapıyor
Ürünler ağır metal içeriyor
İnsan sağlığı risk altında
“Tek Sorumlu Tarım ve Çevre Bakanlıkları”
Karagöz, sorumluyu net bir şekilde işaret etti:
“Bizim esas amacımız Gediz Nehri üzerinde bulunan fabrikaların atıklarının denetlenip uygun hale getirilmesini gerekiyor. Bu noktada Tarım ve Orman Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na büyük işler düşüyor.”
İznik Temizlenip Gediz Neden Temizlenmiyor?
Karagöz, İznik Gölü örneğini vererek iktidarı eleştirdi:
“İznik’i temizliyorsunuz da Gediz’i neden temizlemiyorsunuz? Burada suçlu ve sorumlu Tarım Bakanı ve Çevre Bakanıdır. Yatak üzerinde olan fabrikalara ruhsatları ve izinleri kendileri verdi.”
Ürün Verimliliği Yarıya Düştü
Gediz kirliliği, tarımsal üretimi de vurdu:
Üretim Kayıpları:
Pamuk: 700 kilodan 400 kiloya düştü
Hububat: 900 kilodan 500 kiloya düştü
Sebze ve meyve verimliliği azaldı
Toprak kalitesi bozuldu
“Bunlar, ağır metal içeren suların tarım alanında kullanılmasından kaynaklı meydana gelen sıkıntılar. O nedenle bakanlıklarımızın bir an önce harekete geçmesini istiyoruz.”
1,8 Milyon Hektar Alan Tehlikede
Karagöz, tehlikenin boyutunu rakamlarla ortaya koydu:
“Yaklaşık olan 1 milyon 800 bin hektarlık Gediz Nehri’ne bakanlıklar neden el uzatmıyor?”
“İzmir’e Kulaklarını Tıkamışlar”
İzmir Büyükşehir Belediyesi Tarım, Orman ve Hayvancılık Komisyonu Başkanı Veteriner Hekim Selçuk Karakülçe, merkezi hükümeti sert bir dille eleştirdi:
“Körfez sadece İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin sorumluluğunda değil. Tarım ve Orman Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın sorumlulukları olan bakanlıklar.”
AK Partili Belediyeler ve Bakanlıklar Sessiz
Karakülçe, AK Partili yerel yönetimleri hedef aldı:
“Türkiye’nin dört bir yanındaki AK Partili belediyeler, bakanlıklar İzmir ile ilgili kulaklarını tıkamış vaziyetteler. Bizde burada İzmirlinin sahip olduğu değerleri, bu havzayı korumak istiyoruz.”
“Dünyada Eşi Benzeri Olmayan Havza”
Karakülçe, Gediz Deltası’nın önemini vurguladı:
“Burası dünyada bulabileceğiniz cennet köşelerden birisi. Körfez’in kirlenmesinin en büyük ayağı Gediz. Bu havza dünyada eşi benzeri olmayan bir havza. Turizme kazandırılmalı. Potansiyeli olan bir havzadayız.”
“Masa Başında Bu İşler Çözülmez”
İSTÖP Genel Başkanı Mehmet Aydoğan, saha çalışmasının önemini vurguladı:
“Manisa’dan itibaren incelenip sanayi bölgelerinin kontrol altına alınması, ciddi denetimlerden geçirilmesi, denetim yapanların da denetimlerinin yapılması gerekiyor. Kirlilik bu kadar arttıysa denetim yapanlarda da eksiklik var demektir.”
Su Kamışları Bile İmdat Çağırıyor
Aydoğan, gördüğü manzarayı şok edici sözlerle anlattı:
“Hayatımda su kamışlarının bu kadar kötü olduğunu ilk kez gördüm. Artık onlar bile ‘İmdat’ diyor. Körfez gerçekten elden gitmiş. Saatlerce balçık çamurun üzerinde seyahat ettik. Masa başında bu işler çözülmez.”
“Bizim Amacımız Körfez’i Temizlemek”
Aydoğan, çalışmanın amacını açıkladı:
“Bizim amacımız bağcıyı dövmek değil; Körfez’i temizlemek ve eksiklikleri neyse bilimsel olarak ortaya koymak. İnşallah bunu da başaracağız. Doğrusunu yapalım, Körfez’i kurtaralım.”
“Siyaset Yapmadan Çözüm Bulunmalı”
Mühendis Tuncer Beybağ, sorumluluk paylaşımı gerektiğini söyledi:
“Bu sadece yerel yönetimin değil; ülkemizi yöneten merkezi hükümetin de sorumluluğunda. Siyaset yapmadan, yerel yönetim ve merkezi hükümet taşın altına elini koyarak kendi görevini yapmalı.”
Organize Sanayi de Gediz’e Atık Atıyor
Maltepe 75. Yıl Mahallesi Muhtarı Cihan Yıldırım, Organize Sanayi Serbest Bölgesi’nin de atıklarını Gediz’e boşalttığını dile getirdi:
“Sadece çiftçiyi değil balıkçılığı da etkiliyor. A’dan Z’ye her şeyi etkiliyor. Geçen sene Organize Sanayi Serbest Bölgesi de çıkışlarını Gediz’e verdi. Önüne gelen Gediz’i çıkış yolu görüyorlar.”
Hava Sıkıntısı Başladı
Muhtar Yıldırım, yaşam kalitesinin düştüğünü anlattı:
“Beş senedir hava sıkıntısı başladı. Sabahları çiğ düştüğü zaman nefes alamıyoruz. Kuzey rüzgarları her zaman Körfez’i kirletiyor.”
Balıkçılık da Bitti
Gediz kirliliği, balıkçılığı da vurdu:
Balık tutma turizmi sona erdi
Tekne kiralama yapılmıyor
Balık popülasyonu azaldı
Balıkçılar mağdur
Ekonomik kayıp büyük
Merkezi Hükümet ve Yerel Yönetim İşbirliği Şart
Tüm konuşmacılar, merkezi hükümet ve yerel yönetimin birlikte çalışması gerektiğini vurguladı:
Yapılması Gerekenler:
Sanayi tesisleri denetlenmeli
Atık arıtma tesisleri zorunlu olmalı
Kirlilik yapanlara ağır ceza
Gediz rehabilite edilmeli
Tarım alanları temizlenmeli
İnsan Sağlığı Tehlikede
Gediz kirliliğinin en önemli boyutu, insan sağlığını tehdit etmesi:
Ağır metalli ürünler tüketiliyor
Menemen ürünleri risk taşıyor
Kanser riski artıyor
Kronik hastalıklar yaygınlaşıyor
Çocuklar daha fazla risk altında
Sonuç: Acil Müdahale Şart
Gediz Nehri’ndeki kirlilik alarm seviyesinde:
170 fabrika atık atıyor
Flamingolar 18 binden 13 bine düştü
Ürün verimliliği yarıya düştü
Menemen ürünleri yenmemeli
İnsan sağlığı tehdit altında
Tarım ve Çevre Bakanlıkları’nın acil müdahale etmesi gerekiyor. Aksi takdirde Türkiye’nin 4. büyük ovası olan Menemen ve İzmir Körfezi geri dönüşsüz zarar görecek.
