CHP Aliağa İlçe Başkanlığı, Aliağa Belediyesi‘nin 2024 Sayıştay Denetim Raporu’na ilişkin çarpıcı değerlendirmelerde bulundu. Rapordaki bulguların, belediyenin mali yönetiminde ciddi sorunlar olduğunu ve kamu kaynaklarının şeffaf kullanılmadığını doğruladığını belirten CHP, en dikkat çekici tespiti paylaştı: Belediyenin bağlı şirketler aracılığıyla toplam 491 milyon TL tutarındaki borcu gizlediği öne sürüldü. CHP ayrıca, bütçe gelirlerinin yarısının tahsil edilemediğini, borçlara 215 milyon TL gecikme zammı uygulandığını ve bilişim sistemindeki bir değişiklikle alacaklarda 254 milyon TL’lik eksilme yaşandığını iddia ederek, sorumluların açıklama yapmasını talep etti.
Sayıştay Raporu: “Balon Bütçe” Gerçeğe Dönüştü
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Aliağa İlçe Başkanlığı, Belediye Meclis üyeleri Murat Arcak ve Doğanşah Aydın’ın Sayıştay’ın 2024 yılı denetim raporundan edindiği bulgular doğrultusunda bir basın açıklaması yaparak, Aliağa Belediyesi’nin mali yönetimini sert bir dille eleştirdi.
Rapordaki tespitlerin, parti meclis üyeleri tarafından uzun süredir dile getirilen uyarıları doğruladığını belirten CHP, “Aliağa Belediyesi’nin mali yönetiminde ciddi sorunlar bulunduğu, kamu kaynaklarının şeffaf, etkin ve mevzuata uygun biçimde kullanılmadığı açıkça görünür hale gelmiştir” açıklamasını yaptı.
Rapora göre, 2024 yılı bütçe gideri gerçekleşme oranı yaklaşık %98 seviyesinde seyrederken, bütçe geliri gerçekleşme oranı ise yalnızca %53 düzeyinde kaldı. CHP, bu durumun belediyenin tahmini gelirlerinin yarısını tahsil edemediği, ancak giderlerinin tamamını gerçekleştirdiği anlamına geldiğini belirterek, daha önce yaptıkları “balon bütçe” uyarılarının gerçeğe dönüştüğünü savundu.
Kamu Borçları ve 215 Milyon TL Gecikme Zammı
Mali dengedeki bozulmanın en somut göstergesinin, Sosyal Güvenlik Prim ödemeleri ve vergi ödemeleri gibi kamu borçlarının zamanında ödenememesi olduğunu ifade eden CHP, bu gecikmelerin borçlara faiz ve gecikme zammı eklenmesine yol açtığını açıkladı.
Nakdi yetersizlik nedeniyle belediyeye, bütçenin yaklaşık %8’ine denk gelen 215 milyon TL tutarında gecikme zammı uygulandığı belirtildi. Örneğin, 80 milyon TL tutarındaki vergi borcunun, zamanında ödenmediği için 38 milyon TL gecikme zammı eklenerek 118 milyon TL’ye yükselmesi, kamu kaynaklarının verimsiz kullanımının açık bir sonucu olarak gösterildi.
Şok İddia: 491 Milyon TL Borç Kamuoyundan Gizlendi
CHP’nin rapor üzerinden yaptığı en kritik tespit ise borçların gizlenmesi ve şeffaflık ilkesinin ihlali oldu. Parti, Aliağa Belediyesi’nin vergi ve sosyal güvenlik borçlarını yalnızca belediye tüzel kişiliği üzerinden değerlendirip, belediyeye bağlı şirketlerin borçlarını farklı kurumlara aitmiş gibi gösterdiğini öne sürdü.
Sayıştay raporuna göre, Aliağa Belediyesi’nin kendi vergi ve sosyal güvenlik borçları 113,5 milyon TL iken, belediyeye bağlı şirketlerin borçları da eklendiğinde toplam borç 604,5 milyon TL’ye ulaşıyor. CHP bu durumu: “Yani 491 milyon TL tutarındaki borç, kamuoyundan adeta gizlenmiş ya da görmezden gelinmiştir. Bu durum, şeffaflık ilkesine aykırı olmakla birlikte bizler açısından da kabul edilemez bir durumdur” sözleriyle değerlendirdi.
Bilişim Sisteminde Büyük Ölçekli Mali Kayıp Riski
Raporda yer alan bir diğer ciddi bulgu da belediyenin muhasebe ve gelir programında yapılan sistem değişikliğine ilişkin oldu. 15 Eylül 2024 tarihinde gerçekleştirilen sistem değişikliği sonrasında, 16 Eylül 2024 tarihinde, belediyenin alacaklarında 254 milyon TL’lik bir eksilme tespit edildiği belirtildi. Bu tutarın, 2024 yılı toplam gelirinin yaklaşık %17’sine denk geldiği vurgulandı.
Ayrıca muhasebe kayıtlarında silinen borç tutarının 86 milyon TL olmasına karşın, gelir sisteminde silinen tutarın 1 milyar 74 milyon TL gibi olağanüstü bir rakama ulaştığı görüldü. CHP, bu durumun test ve uyum çalışmaları yapılmadan, uygulama alanı sınırlı bir yazılımın devreye alınması sonucu ortaya çıktığını ve belediyeyi büyük ölçekli mali kayıp riskiyle karşı karşıya bıraktığını kaydetti.
Diğer Usulsüzlük ve İhlal Başlıkları
CHP Aliağa İlçe Başkanlığı, rapordan elde edilen diğer önemli usulsüzlük ve ihlalleri de maddeler halinde sıraladı:
- Ambar ve Yardım Malzemesi Usulsüzlükleri: Satın alınan malzemelerin bir kısmının ambar sistemine bildirilmediği ve fiilen depoda olmasına rağmen sanki dağıtılmış gibi işlem yapıldığı tespit edildi.
- 2023 Giderlerinin 2024’e Aktarılması: 2023 yılına ait 273 milyon TL tutarındaki faturaların, 2024 yılı bütçesinden giderleştirildiği ve geçmiş yıl mali performansının olduğundan iyi gösterilmeye çalışıldığı belirtildi.
- İcra ve Hukuki Davalar: Alacaklarını tahsil edemeyen kişi ve firmalar tarafından açılan icra takipleri sonucunda 211 milyon TL tutarındaki alacaklar için 8,5 milyon TL icra ödemesi yapıldığı, bunun hatalı mali planlama nedeniyle kamu zararı oluşturduğu vurgulandı. Belediye hakkında toplam 449 milyon TL’lik mali risk taşıyan 710 adet hukuki ihtilaf davası bulunduğu belirtildi.
- Taşınmaz Kiralamalarında Hukuka Aykırılıklar: Belediye mülkiyetindeki bazı taşınmazların 10 yıldan uzun süreyle, meclis kararı alınmadan kiraya verildiği; belediye şirketlerine kiralanan 57 taşınmazın da ihalesiz biçimde üçüncü kişilere kiralandığı tespit edildi. Şirketlerin kira borcunun büyük bir kısmını (%90’a yakını) ödemediği ve taşınmazların belediye zararına kullanıldığı iddia edildi.
- Firmalara Ayrıcalıklı Ödemeler: Bazı firmalara öncelik tanınarak ödeme yapıldığı, işini bir yıl önce tamamlayan bazı firmaların ise ödemelerini alamadığı, bunun eşitlik ilkesine ve kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu belirtildi.
- Danışmanlık Harcamalarında Savurganlık: Belediyenin kendi personeliyle yürütmesi gereken hizmetlerin dışarıdan alındığı ve sosyal medya, hukuki danışmanlık gibi içerikleri belirsiz hizmet alımlarına milyonlarca lira ödendiği açıklandı.
- Doğrudan Temin Usulsüzlükleri: Açık ihale ile yapılması gereken işlerin parçalara bölünerek 22-d doğrudan temin yöntemiyle alındığı ve yine belediye ile yakın ilişkide olan bazı firmaların önceliklendirildiği öne sürüldü.
- Tahsil Edilmeyen 200 Milyon TL Para Cezası: 2024 yılı sonu itibarıyla 200 milyon TL’lik idari para cezasının takibi yapılmadığı ve tahsil edilmediği; bu tutarın belediyenin gelir bütçesinin yaklaşık %14’üne denk geldiği belirtildi.
- Temsil ve Ağırlama Giderlerinde Mevzuat Dışı Harcamalar: Özel Kalem Müdürlüğü’nün temsil ve ağırlama giderlerinin bir kısmının mevzuata aykırı olduğu ve alımların parçalara bölünerek doğrudan temin yöntemiyle yapıldığı, CHP Meclis Grubu’nun daha önce bu kaleme ret oyu verdiği hatırlatıldı.
Sonuç ve Çağrı: Kamu Zararı Tazmin Edilmeli
Basın açıklamasının sonunda CHP, Sayıştay raporunda tespit edilen tüm bu bulguların, Aliağa Belediyesi’nde mali disiplinin kaybolduğunu, kamu kaynaklarının denetimsiz biçimde kullanıldığını ve mevzuata aykırı uygulamaların sistematik hale geldiğini gösterdiğini belirtti.
Cumhuriyet Halk Partisi Aliağa İlçe Örgütü olarak, tespit edilen tüm usulsüzlüklerin incelenmesini, giderilmesini ve ortaya çıkan kamu zararlarının tazmin edilmesini talep ettiklerini kamuoyuna duyurdu.