NHABERİZMİR – 26 Eylül Mezotelyoma Farkındalık Günü vesilesiyle, İzmir Afet Bilinci, Çevre ve İklim Farkındalığı Derneği (İZ-AFED), asbest maruziyetine bağlı gelişen bu hastalığın en büyük risk kaynaklarından biri olan deprem sonrası bina yıkımlarına dikkat çekti. Dernek, özellikle İzmir’de 30 Ekim 2020 depreminin ardından yıkılan yaklaşık 2000 hasarlı binanın, yönetmeliğe aykırı ve ‘kara düzen’ yöntemlerle yıkılmasının büyük bir halk sağlığı tehlikesi yarattığını açıkladı.
Hasarlı Bina Yıkımları İkincil Afet Riski Taşıyor
Mezotelyoma (Akciğer zarı kanseri) hastalığının ana kaynağı olan asbest (amyant), Türkiye’de kullanımı 2010 yılında yasaklanmasına rağmen, eski yapı stoklarında ve inşaat malzemelerinde bulunmaya devam ediyor. İZ-AFED, depremler sonrası hasarlı binaların yıkımı sırasında ortaya çıkan asbest tozlarının çevreye kontrolsüzce yayılmasının, birincil afet olan depremden sonra ortaya çıkan ikincil bir afet boyutuna dönüştüğünü belirtti.
Dernek açıklamasında, 30 Ekim 2020 İzmir depreminin ardından gerçekleşen yıkımlarda, tozumayı engelleyen pulverize buhar püskürtme makineleri, toz perdesi ve güvenlik filesi gibi yönetmeliklerde zorunlu kılınan standartların neredeyse hiçbirine uyulmadığına dikkat çekti. Yıkım süreçlerinin, kat eksiltme yerine kolon kopartılarak birkaç saatte paldır küldür yapıldığı ve bu durumun tam bir denetim eksikliği göstergesi olduğu vurgulandı.
“Kentsel Dönüşüme Değil, Kansere Dönüşüme Karşıyız”
İZ-AFED, kentlerin depreme dirençsiz yapı stokunun yenilenmesi ihtiyacını kabul etmekle birlikte, bu süreçteki yıkımların halk sağlığını hiçe saydığını belirtti. Dernek, “Kentsel dönüşüme değil, ama kentsel dönüşümün kansere dönüşmesine karşıyız,” diyerek tepkisini dile getirdi.
Yıkım ruhsatlarını düzenleyen ilçe belediyeleri başta olmak üzere, ilgili kurumlar ve meslek odaları, bina yıkımlarını denetlemeye ve çevre güvenliğini sağlayarak insanların kanserojen asbest solumasını engellemeye çağrıldı. Açıklamada, “Bu kara düzen işleyişe ve denetimsizliğe son verilmeli, çevreyi ve halk sağlığını tehlikeye atan bu uygulamalar engellenmelidir,” denildi.